Od zarania dziejów człowiek, aby przeżyć, musiał wykonywać różnego rodzaju czynności, głównie fizyczne, takie jak chód, bieg czy ruchy manualne wykorzystywane podczas polowania i zbieractwa, ale także wymagające kreatywności, związane z wytwarzaniem narzędzi. W bieżących czasach struktura zawodów jest dużo bardziej zróżnicowana. I chociaż wszystkie zawody wymagają pewnego wysiłku, czy to fizycznego, czy intelektualnego, jak również pewnego stopnia skupienia, to jednak istnieje duże prawdopodobieństwo na spędzanie przez ludzi pozostałego czasu wolnego w ciągu doby w sposób bierny. Zalewani jesteśmy bowiem programami telewizyjnymi i mediami cyfrowymi, które w większości nie wymagają od nas innej aktywności niż „scrollowanie” czy naciskanie pilota telewizyjnego. Aby przedostać się na drugi koniec miasta, wsiadamy na ogół do samochodu, czy autobusu, pokonując ten dystans niemal bez wysiłku. Włączając Internet i telewizję „przenosimy się” do różnych miejsc i „jesteśmy ich uczestnikami”, co odbywa się również bez najmniejszego wysiłku fizycznego. O ile te aspekty współczesności są ogromnym udogodnieniem, o tyle jednak warto pamiętać o drugiej stronie medalu, jaką jest związane z tym narażanie się na tzw. choroby cywilizacyjne, polegające m.in. na zaniedbaniu zdrowia fizycznego i psychicznego.

W tym miejscu warto zastanowić się nad naszymi – jako ludzi – „korzeniami”. Chociaż w XXI wieku życie wygląda inaczej niż w prehistorii, to jednak wywodzimy się od pierwszych człekokształtnych i mamy pewne wspólne doświadczenia, z których możemy korzystać. Wykonując aktywność fizyczną, taką jak przejażdżka rowerowa, spacer czy jogging, można odczuć korzystny związek z rzeczywistością, czy to z uwagi na wspomniane odtwarzanie dawnych zwyczajów pierwszych ludzi, czy to ze względu na większe prawdopodobieństwo spotkania innych ludzi oraz otaczającej nas miejskiej rzeczywistości i przyrody.

Wysiłek fizyczny oceniany jest przez badaczy pozytywnie również w kategoriach psycho-somatycznych. Lepsze krążenie krwi, poprawa kondycji, poprawa wydolności oddechowej, budowanie tkanki mięśniowej, spalanie zbędnej tkanki tłuszczowej, czy lepsza praca serca, mózgu oraz płuc – to tylko niektóre z benefitów wywołanych ruchem na świeżym powietrzu.

Wśród pozytywnych czynników w zakresie zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia wymienia się takie korzyści związane z wysiłkiem fizycznym takie jak: większe odprężenie, lepszy sen, lepsze wyniki w nauce, większa zdolność skupienia się i uczenia, czy poprawa samopoczucia.

Jura Krakowsko-Częstochowska jest regionem, który umożliwia pozyskiwanie wszystkich tych korzyści zarówno ze względu na liczne centra aktywności fizycznej, ale także, a może przede wszystkim, z uwagi na obecność licznych ścieżek pieszych i rowerowych oraz miejsc przeznaczonych do wspinaczki znajdujących się w unikatowych okolicznościach przyrody. Wykonując spacery, jogging, a także odwiedzając jaskinię Ciemną czy Głęboką możemy dodatkowo poznać tereny, na których żyły, pracowały i pomieszkiwały odległe historycznie ludy hominidów, uświadamiając sobie niejako naocznie o istnieniu tej wspólnej płaszczyzny, którą dzielimy z naszymi odległymi przodkami.

O ile jednak dosłowne odtwarzanie czynności ludzi prehistorycznych w skali 1:1 nigdy nie będzie możliwe i będzie ono z różnych względów skazane na niepowodzenie, nawet pomimo wykonywania tych czynności w środowisku, w którym ludy te niegdyś egzystowały, o tyle należałoby się zastanowić czy oprócz tej tożsamej, widocznej warstwy otoczenia naturalnego nie mamy dostępnych również innych wspólnych zasobów, z których możemy korzystać.

O ile każdy człowiek ma swój własny „rytm” i czynności, które gdy są przez niego stale odtwarzane powodują u niego poczucie sensu, o tyle należałoby postawić sobie pytanie czy również w skali makro, jako gatunek ludzki, możemy mówić o istnieniu pewnego wspólnego „rytmu” naszych organizmów i pewnych czynności związanych z pracą oraz codziennym funkcjonowaniem, które sprawiają, że czujemy się lepiej. Region Jury Krakowsko-Częstochowskiej, z uwagi na liczne stanowiska archeologiczne, pomaga nam w uświadomieniu sobie tego wspólnego, ponadczasowego wymiaru.

                                                                                                                                  Piotr Jarosz